Prometej, stručno zabilježen kao VPN-114 je najstariji poznati neklonski organizam, drvo čekinjastog bora Velikog basena (Pinus longaeva) koje raste na vrhu Viler u istočnoj Nevadi, Sjedinjene Američke Države.

 

Drvo, koje je bilo staro najmanje 4.862 godine, a vjerovatno više od 5.000, ipak sasvim slučajno ono je posječeno 1964. godine. Drvo su sasjekli diplomirani student i osoblje šumarske službe Sjedinjenih Država u istraživačke svrhe. Oni koji su bili uključeni nisu znali za njegovu rekordnu starost prije sječenja, ali okolnosti i proces donošenja odluka ostaju kontroverzni.

 

Ime drveta se odnosi na mitološki lik Prometeja, koji je ukrao vatru od bogova i dao je čovjeku. Dok je Oznaku VPN-114 dao originalni istraživač Donald Rusk Currey, što znači da je to bilo 114. drvo koje je uzorkovao u svom istraživanju u okrugu Vajt Pajn u Nevadi.

 

Currey je prvobitno procijenio da je drvo bilo staro najmanje 4844 godine. Nekoliko godina kasnije, Donald Graybill iz Laboratorije za istraživanje prstenova drveća Univerziteta Arizone je povećao starost drveta na 4862 godina.

 

Ova brojanja prstenova su obavljena na poprečnom presjeku debla na oko 2,5 m iznad prvobitne tačke klijanja drveta, jer su nedostajali unutrašnji prstenovi ispod te tačke. Podešavajući Grejbilovu cifru dodavanjem procjenjenog broja godina potrebnih da bi se dostigla ta visina, plus korekcija za procjenjeni broj prstenova (godova) koji nedostaju (što nije neuobičajeno za drveće u liniji drveća), vjerovatno je da je drvo bilo staro najmanje 5000 godina kada pao.

 

To ga je učinilo najstarijim poznatim unitarnim (tj. neklonskim) organizmom u to vrijeme, prevazilazeći čak i Metuzalemovo drvo dr Edmunda Šulmana gaja Bijelih planina, u Kaliforniji, iako je Metuzalem kasnije preimenovan na 4853 godine.

 

Inače, Metuzalem drvo je staro 4.853 godine borovo drvo Velikog basena u Bijelim planinama istočne Kalifornije, najstarije je verifikovano živo drvo na svijetu od 2021. godine. Ujedno ovo jedno od najstarijih drveća. Vjeruje se da je Metuzalem proklijao oko 2833. prije nove ere, što ga čini starijim od Velike piramide u Gizi, koja je završena 2600. godine prije nove ere.

 

Da bi se drvo zaštitilo od vandalizma i drugih problema koje je stvorio čovjek, tačna lokacija Metuzalema se čuva u tajnosti, prenosi Zanimljivost dana.