Nauka - Tehnologija
28.09.2022.
00:56
Arheolozi otkrili najstarije vještačko oko na svijetu u „Zapaljenom gradu“ /foto/
Izvor: Sputnik
0
Foto: Twitter
Veštačko oko koje je prilikom iskopavanja u „Zapaljenom gradu“ otkriveno tokom 2006. godine, smatra se najstarijim nalazom ove vrste.
Prilikom iskopavanja „Zapaljenog grada“ u Iranu arheolozi su došli do brojnih značajnih otkrića, a interesantan podatak jeste da je ime dobio zato što je kroz istoriju tri puta spaljivan. Na njemu su uočene različite faze naseljavanja, od kojih najstarija potiče iz 3200 godine p.n.e. A vještačko oko koje su arheolozi ovde iskopali se smatra najstarijom očnom protezom na svijetu.
Groblje „Zapaljenog grada“
Do otkrića vještačkog oka je došlo 2006. godine prilikom iskopavanja najvećeg nalazišta iz perioda praistorije u Iranu. Grad je podijeljen na nekoliko dijelova - od kojih je najpoznatiji dio sa grobljem na kom je sahranjeno između 25.000 i 40.000 individua u periodu od 3200 do 2600. godine p.n.e.. Stoga ne čudi da je najveći dio pokretnih nalaza otkriven baš u tim grobnicama, a svakako najinteresantniji među njima je vještačko oko iz groba mlade žene.
This is the world's oldest artificial eye found in Shahr-e Sukhteh (Burnt City). It consists of very light material, probably bitumen paste. The surface is covered with a thin layer of gold. The woman’s skeleton has been dated to between 2900 and 2800 BCE. Photo: CAIS pic.twitter.com/izGS2mFl2u
— MyTrueAncestry (@TrueAncestry) February 24, 2021
Antropološkom analizom je utvrđeno da je u pitanju bila žena visoka oko 180 centimetara i stara između 28 do 32 godine. Na osnovu drugih nalaza iz grobnice ustanovljeno je da je najverovatnije živela između 2900. i 2800. godine p.n.e..
U njenoj lijevoj očnoj duplji otkrivena spomenuta vještačka proteza za koju se vjeruje da je najstarija na svijetu i da je korišćena iz estetskih razloga tj. radi uljepšavanja i nadoknađivanja nedostatka lijevog oka, piše sveoarheologiji.
Takođe, utvrđeno je da je lažno oko spriječavalo prerastanje tkiva u duplji i ulazak prašine ili nekog drugog stranog predmeta, što bi na kraju vjerovatno rezultiralo infekcijom a možda čak i smrću.
Vještačko oko nošeno za života
Dizajn vještačkog oka je predstavljao kopiju pravog, kako bi pokojnica što više zadržala svoj prirodni izgled. Bilo je izrađeno od lakog materijala, prečnika 2,5 centimetra. A utvrđeno je da se unutar njega nalaze i zlatne žice - debljine manje od milimetra - slične kapilarima. To sugeriše da su dizajneri bili upoznati sa anatomijom oka.
Takođe, uočene su neke paralelne linije oko zjenice koje su formirane u obliku dijamanta, dok su sa strana primjetne dvije rupe.
Prilikom ispitivanja je utvrđeno da se na vještačkom oku nalaze i tkiva sa očnih kapaka, što sugeriše da ga je pokojnica nosila tokom života. Takođe, antropolozi su na lobanji - u oblasti kapka - primjetili i tragove apcesa koji je vjerovatno nastao usled trenja prilikom treptanja.
Pored ovog nalaza u grobu žene pronađeno je i više glinenih posuda, ukrasnih perli, kožna vreća, bronzano ogledalo. Sve ovo ukazuje da se možda radilo o ženi visokog društvenog statusa, ako ne i članu neke kraljevske porodice.
Što se tiče materijala koji je korišćen za izradu ovog vještačkog oka rukovodilac iskopavanja Sajadi je rekao:
„Materijal od kojeg je napravljena ova vještačka očna jabučica još nije određen i biće procijenjen kasnijim testiranjem. Međutim, na prvi pogled izgleda da je prirodni katran pomiješan sa životinjskom mašću i iskorišćen za njegovu izradu“.
Thank you, I did! Here’s the worlds oldest prosthetic eye, from around 2800 BCE, found in the Burnt City in Iran. It was found in a lavish burial of a 6 ft tall woman who may have been royalty or a soothsayer judging by her grave goods. pic.twitter.com/herxEkcn6R
— 🏳️⚧️Timmie🏳️⚧️ (@haytimmie) June 8, 2022