U posljednje vrijeme govori se o tome kako određeni dio populacije koristi snus, duvanske vrećice za oralnu upotrebu, koji je zabranjen širom EU, a pisanja o snusu usmjerilo je kritike prema nikotinskim vrećicama, koje su sasvim druga kategorija proizvoda nove generacije.

 

Nikotinske vrećice, naime, ne sadrže duvan i one se svrstavaju u proizvode smanjene štetnosti u odnosu na tradicionalne cigarete. Takvi proizvodi nove generacije, bez sagorijevanja duvana, imaju važnu ulogu u borbi protiv pušenja, a po mnogima su i vid pomoći, koji djeluje kod smanjenja, ali i potpunog prestanka pušenja.

 

Osvrnimo se na još neke bitne činjenice. Jedna od njih je i da nikotinski proizvodi za oralnu upotrebu predstavljaju sljedeću generaciju nikotinskih proizvoda bez dima i duvana.

 

Štaviše, prema istraživanjima Nacionalne akademije nauka, inženjerstva i medicine u SAD, kao i nezavisnog istraživanja koji je naručilo Ministarstvo zdravstva i socijalne zaštite u Velikoj Britaniji, zaključeno je da je štetnost konzumiranja e-cigareta u odnosu na klasične duvanske proizvoda manja do čak 95 posto.    

 

Treba naglasiti i da je ugledni zdravstveni zavod Velike Britanije (National Health Institute) NHS objavio devet mitova i činjenica o vape-u. Jedan od mitova je onaj da je nikotin veoma kancerogen, dok je istina da nikotin sam po sebi ne izaziva rak, bolest pluća, bolesti srca ili moždani udar. Nikotin je ono što izaziva zavisnost, ali ono što uzrokuje konkretnu zdravstvenu štetu su mnoge druge toksične hemikalije sadržane u duvanskom dimu.

 

Kada se podvuče crta, ovo je kategorija proizvoda koja ima sve preduslove da postane faktor promjene u kontroli duvana i smanjenju štetnih posljedica po zdravlje. Dakle, postoji jasna razlika između snusa i nikotinskih vrećica, koje odrasli pušači najčešće koriste kao alternativu prilikom odvikavanja od tradicionalnih cigareta.

 

Bitno je naglasiti i da sve veći broj naučnih istraživanja potvrđuje da su nove kategorije proizvoda bez sagorijevanja, odnosno e-cigarete, grijani duvanski proizvodi i nikotinske vrećice višestruko manje štetni od cigareta i značajno učinkovitiji za prestanak pušenja od svih dostupnih nikotinskih zamjenskih terapija.

 

To je potvrdilo i istraživanje iza kojeg stoji "Cochrane", globalna nezavisna mreža istraživača u području zdravlja koja radi na način da stručnjaci - istraživači upoređuju sve svjetske relevantne i recentne studije na određenu zdravstvenu temu i donose nezavisni zaključak koji se objavljuje u "Cochrane" biblioteci, tj. zbirci i odnosno bazi podataka koja pruža visokokvalitetne, nezavisne dokaze koji podržavaju donošenje odluka u zdravstvenoj zaštiti.

 

S obzirom na dokazanu manju štetnost novih kategorija proizvoda, naučno je prihvaćen koncept tzv. kontinuuma štetnosti koji svim duvanskim i nikotinskim proizvodima dodjeljuje konkretnu poziciju u kontinuumu prema njihovoj relativnoj štetnosti - cigarete, cigare i slični proizvodi kod kojih sagorijeva duvan prilikom korištenja su na jednoj strani kontinuuma štetnosti, dok su nikotinski i duvanski proizvodi kod kojih nema sagorijevanja jasno odijeljeni na drugoj strani tog kontinuuma, zbog višestruko manje štetnosti.

 

Prošlog novembra, "Cochrane" je objavio pregled svih relevantnih naučnih studija (revidirano je 61 istraživanje na uzorku od 16.759 odraslih pušača) o korisnosti e-cigareta u prestanku pušenja i potvrdio da su proizvodi nove generacije efikasniji u prestanku pušenja od postojećih nikotinskih zamjenskih terapija, kao na primjer nikotinskih flastera.

 

Dakle, "Cochrane" istraživanje potvrdilo je da prihvatanjem alternativnih proizvoda pušače možemo prebaciti na potencijalno manje štetne alternative i time pozitivno uticati na ukupnu zdravstvenu sliku građana.

 

Inače, u čitavoj regiji bilježe se tradicionalno visoke stope pušenja, a aktivne mjere smanjenja štete od pušenja nedostaju. Kada je riječ o BiH, procijenjeno je da prosječan udio pušača u populaciji iznosi više od 40 odsto (nešto preko čak 1,3 miliona pušača).

 

Prema izračunu "Cochrane" mreže o uspješnosti e-cigareta u odvikavanju od pušenja, možemo izračunati efekat prelaska pušača na e-cigarete u zemljama regije.

 

Broj pušača u BiH, koji potencijalno mogu prestati pušiti uz e-cigarete (prema naučno utemeljenim dokazima - "Cochrane"), ako se aktivno podstiču na prelazak s cigareta na e-cigarete, iznosi 80.400, što je trostruko više od procijenjenog broja pušača koji samostalno ili uz dostupne terapije prestaju pušiti svake godine u BiH. Takvo veliko povećanje prestanka pušenja u samo nekoliko godina značajno bi unaprijedilo javno zdravstvenu statistiku u BiH.

 

Treba naglasiti da javne zdravstvene strategije širom svijeta žele ubrzati borbu protiv pušenja. Ključnu ulogu u tome imaju strategije smanjenja štete od duvana, kojim se odrasli pušači koji na drugi način ne mogu prestati pušiti prebacuju na nove bezdimne proizvode.

 

Najbolji primjeri zemalja koje postižu najbolje rezultate su Švedska, koja je jedna od najuspješnijih država u borbi protiv pušenja, a tu spadaju i Velika Britanija, te Francuska. I brojne druge zemlje širom svijeta podstiču upotrebu bezdimnih proizvoda kod odraslih pušača, a tu spadaju i Novi Zeland, SAD, te Japan.