Foto: GS
Dešavanja u svijetu, ekonomske (ne)prilike, ali i borba protiv ilegalnih migracija promijenili su tokom prošle godine dosadašnje obrasce, odnosno rute kretanja, ali i sam profil migranata te je tako na takozvanoj zapadnobalkanskoj i centralnomediteranskoj ruti zabilježen znatan procentualni pad od 78 odsto, odnosno 59 odsto, dok je na takozvanoj istočnoj granici zabilježen najveći rast od 192 odsto.
Navodi se ovo u najnovijem godišnjem izvještaju Fronteksa, Agencije za evropsku graničnu i obalsku stražu, u kom se pojašnjava da je tokom prošle godine zapadnobalkansku rutu, koja je jedno vrijeme zajedno sa centralnomediteranskom bila jedan od glavnih migracionih puteva prema Evropi, i dalje najčešće koriste državljani Sirije, Turske Avganistana, Bangladeša i Tunisa. Poređenja radi tokom 2015. godine, koja je bila rekordna, na zapadnobalkanskoj ruti zabilježeno je 764.000 migranata, 2022. je to smanjeno na 122.000, a prošle godine ovaj broj je pao na 21.500. Ovo predstavlja pad od oko 97 odsto. Gledano zbirno, broj neregularnih migranata pao je sa milion u 2015. na oko 300.000 u 2024. godini.
Kako je dalje pojašnjeno u ovom izvještaju, pad na ovim dvjema pomenutim rutama doveo je do, generalno gledajući, značajnog smanjenja neregularnih prelaza na spoljnim granicama Evropske unije za 38 odsto, dostižući najniži nivo od 2021. godine. Navedeno je i da uprkos stalnom migracionom pritisku - intenzivirana saradnja Evropske unije i partnerskih zemalja u regionu, među kojima je i BiH, u borbi protiv krijumčarskih mreža značajno smanjila prelaze na spoljnim granicama Evrope, sa nešto više od 239.000 otkrivenih slučajeva u posljednjih 12 mjeseci.
I pored velikog procentualnog pada, centralnomediteranska, zajedno sa istočnommediteranskom rutom na kojoj je zabilježen rast od 14 odsto, bile su tokom prošle godine dvije trase koje su najčešće koristile izbjeglice. Na trećem mjestu, po broju migranata, nalazi se takozvani ulaz u Veliku Britaniju. Fronteks je na ovoj ruti tokom prošle godine zabilježio više od 67.000 migranata, uglavnom iz Avganistana, Sirije i Vijetnama što predstavlja povećanje za devet odsto u odnosu na 2023. godinu.
Više Vijetnamaca pokušalo je da pređe Lamanš malim čamcima tokom 2024. nego bilo koja druga nacionalnost. Postavilo se pitanje zašto oni, iako dolaze iz jedne od najbrže rastućih ekonomija na svijetu, rizikuju svoje živote da bi stigli do Britanije? Pojedini stručnjaci smatraju da se radi o prije svega političkim motivima.
Na četvrtom mjestu po broju migranata nalazi se takozvana zapadnoafrička ruta, koju mnogi smatraju najopasnijom i najsmrtonosnijom, jer dolazak do Kanarskih ostrva podrazumijeva prelazak Atlantskog okeana. Nju najčešće koriste državljani Malija, Senegala i Maroka, ali i ostalih podsaharskih država. Na Kanarska ostrva je samo u toku prošle godine iz zapadne Afrike stiglo oko 46.800 ljudi, što predstavlja povećanje od 17 odsto. Prema podacima UNHCR-a, više od 700 ljudi je umrlo ili nestalo tokom ovih ilegalnih dolazaka i to samo tokom prošle godine. Kanarska ostrva su inače arhipelag od sedam većih te više manjih ostrva vulkanskog porijekla u Atlantskom okeanu, koja se nalaze u blizini sjeverozapadne obale Afrike. Ono što dodatno zabrinjava jesu procjene španskog ministarstva unutrašnjih poslova da je tokom ovog perioda na ova ostrva došlo i oko 5.800 maloljetnika bez pratnje odrasle osobe.
Za razliku od nekih ranijih godina i takozvana istočna kopnena granica dospjela je u centar pažnje javnosti. Radi se o ruti na kojoj je zabilježen rast broja migranata od čak 192 odsto. Radi se o trasi koju najčešće koriste Ukrajinci koji bježe od rata, ali i Etiopljani i Somalijci.
Žene i djeca
Ako se analiziraju podaci o migrantima, učešće žena ostalo je na istom nivou kao i 2023. godine, dok je procenat maloljetnih lica iz godinu u godinu sve veći. On se popeo na 15 odsto, što faktički znači da je svaki šesti migrant imao manje od 18 godina. Primjetno je i da su 62 odsto svih žena koje su stizale na granice Evropske unije, koristile istočnomediteransku rutu. Najčešće se radilo o avganistanskim i sirijskim ženama.