Regija
23.01.2022.
19:29
POJMOVI JUGOSLOVEN,ČETNIK I HRAM SVETOG SAVE NJEGOVA SU IDEJA Dubrovčanin,katolik, je ban sa Banovog brda!
Izvor: beograduzivo
0
Foto: Wikipedia
Banovo brdo, jedan dIo Beograda na opštini Čukarica svoje ime dobilo je po veoma zanimljivom čovjeku iz Dubrovnika. Prvi je iskoristio termin Jugosloven, prvi je pokrenuo inicijativu za podizanje Hrama na Vračaru, skovao je riječ četnik… Rođen u Dubrovniku 1818. godine, Matija Ban je bio profesor Liceja, političar, diplomata i jedan od najpoznatijih predstavnika Srbokatoličkog pokreta u Dubrovniku. U Dubrovniku je i završio školovanje, a nakon toga je kratko bio u franjevačkom redu. Prije dolaska u Beograd nekoliko godina je živjeo i radio na Istoku, na ostrvu Halki u carigradskoj okolini, Carigradu i Bursi.
Matija Ban je u Beograd došao 1844. godine i postao vaspitač ćerke kneza Aleksandra Karađorđevića. Nakon tri godine, kao rezultat tog pedagoškog posla napisao je tri sveske pod nazivom Vospitatelja ženskog. U to vrijeme bio je jedan od najplodnijih srpskih pisaca i pisao je drame i tragedije, a poznate su i njegove pedagoške rasprave. Najpoznatije drame koje je napisao su: Merima, Smrt Uroša V, Kralj Vukašin, Knez Nikola Zrinjski, Jan Hus.
Bio je šef info-biroa i vodio je poslove nacionalne propagande.
Ujedinjenje i oslobođenje Južnih Slovena bio je politički program čiji je jedan od osnivača bio Matija Ban. U programu je predstavljena unija Hrvatske i Srbije, kojoj bi se, po želji, priključila i Bugarska. Prema tom konceptu feudelne jugoslovenske države, Srbija je trebalo da ima ulogu kolovođe, a ujedinjene bi bile: Srbija, Srem, Bačka, Banat, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Stara Srbija, sjeverna Albanija, Boka Kotorska, Dalmacija i Bosanska krajina. Hrvatsko-slavonski ostatak jugoslovenskih teritorija na zapad i primorje do Trsta predstavljalo je Veliku Hrvatsku. Ovaj plan uručen je Stevanu Knićaninu.
Termin Jugosloven prvi put se u istoriji pojavio u jednoj njegovoj pjesmi iz 1835. godine. Ono što se takođe povezuje za Bana jeste riječ četnik. On je ovu riječ 1848. godine skovao po uzoru na poljski jezik, a njoj je označio gerilca u Grbaljskoj buni.
Prva ideja o Crkvi Svetog Save na Vračaru
Još 1879. godine, Matija Ban je iznjeo ideju o podizanju Crkve Svetog Save na Vračaru. Kasnije je osnovao Društvo za podizanje hrama Svetog Save, a 1905. godine raspisan je tender.
Banovo brdo
1850. godine Matija Ban je tražio od beogradske opštine da mu dozvoli da otkupi dio zemljišta na tada Golom brdu na Košutnjaku. Opština mu je, zbog zasluga, poklonila veliko imanje na toj lokaciji, na vrhu današnje ulice Kneza Višeslava. Njegova kuća stradala je u austrougarskom granatiranju 1914. godine, a on je na brdu podigao i mljekaru, sadio vinograde i voćnjake.
Matija Ban je preminuo u Beogradu 1903. godine, a još dok je bio živ cio kraj oko njegove kuće počeo je da se naziva Banovac. Potom se došlo do naziva Banovo brdo.