U obrazloženju se navodi da su izvoznici brašna iz Srbije u prethodnom periodu imali izuzetno negativna iskustva s Makedonijom i da je obaveza stavljanja markica za brašno prilikom izvoza u tu zemlju često zloupotrebljavana i pretvarala se u ozbiljnu necarinsku barijeru. Neposredan rezultat toga bio je otežan i usporen izvoz i stvaranje nepotrebnih troškova.

Inače, godišnji izvoz brašna u Sjevernu Makedoniju u prosjeku iznosi oko 45.000 tona, a ta zemlja je najveći kupac brašna iz Srbije.

– Iako je sa Vladom Makedonije još 2018. dogovoreno da će ove markice biti ukinute, to do danas nije urađeno – kažu u „Žitouniji” i dodaju da u slučaju Bosne i Hercegovine, gdje se godišnje izveze oko 40.000 tona brašna, naši izvoznici takođe imaju obavezu da stavljaju markice. Problem je to što one po dimenzijama i kvalitetu papira ne odgovaraju aparatima za automatsko lijepljenje tako da moraju ručno da se postavljaju, što iziskuje angažovanje dodanih radnika i prouzrokuje znatne nepotrebne troškove. Podsjećaju takođe da je Srbija svoje propise o stavljanju markica za brašno ukinula još 31. decembra 2018. godine, što je u skladu sa propisima EU, koja ne priznaje korišćenje markica za brašno kao vid kontrole tržišta.

– Imajući sve ovo u vidu, predlažemo da Vlada Srbije zvaničnim putem podnese inicijativu vladama ove dve države da u cilju unapređenja međusobne trgovine brašnom, eliminisanja nepotrebnih troškova i prilagođavanja propisima EU, ukinu svoje propise o obavezi stavljanja evidencionih markica – navodi se u saopštenju dostavljenom „Politici”.

Ovo udruženje podsjeća i da je Evropska unija objavila ekonomski i investicioni plan za zapadni Balkan, čiji je prioritet bolje povezivanje ekonomija zapadnog Balkana – unutar regiona i sa EU. Težnja je približavanje regiona jedinstvenom tržištu EU, dok države zapadnog Balkana treba da razviju zajedničko tržište kao odskočnu dasku za bližu integraciju, i to već prije nego što pristupe uniji. Prema studiji Svjetske banke, takva pojačana tržišna integracija zapadnog Balkana mogla bi regionu da donese dodatnih 6,7 odsto BDP-a. Jedan od osnovnih ciljeva ovog programa jeste da se oslobodi neiskorišćeni ekonomski potencijal regiona.

Udruženje „Žitounija” ističe da je dosadašnje funkcionisanje regionalnog tržišta brašna i mnogih drugih proizvoda djelimično posledica nedorečenosti i neefikasnosti CEFTA sporazuma. Najveći broj sporova upravo se vodio oko nametanja necarinskih barijera.

Zbog toga će u okviru u okviru ovog plana i u cilju razmatranja mogućnosti povećanja trgovine između EU i regiona, posebna pažnja biti posvećena analizi i rješavanju necarinskih barijera i uklanjanju tehničkih prepreka u trgovini. Time bi istovremeno bili obezbijeđeni jednaki uslovi za sve aktere na tržištu. Cilj je olakšana trgovina poljoprivrednim proizvodima u skladu sa sanitarnim i fitosanitarnim zahtjevima EU putem integrisanog sistema upravljanja.