Ruske snage su u opsadi Marijupolja od početka marta i pretrpeo je neke od najbrutalnijih napada koji su se odigrali tokom invazije. Poslednji ukrajinski vojnici koji brane luku rekli su u ponedeljak da “ostaju bez municije” i da očekuju da će uskoro biti zarobljeni ili ubijeni, piše Blic.

 

Gradonačelnik Marijupolja Vadim Bojčenko rekao je AP-u da je u opkoljenoj luci ubijeno preko 10.000 civila, a da bi ukupan danak mogao da premaši 20.000. On je takođe optužio ruske trupe da blokiraju humanitarne konvoje u grad kako bi prikrili masakr od spoljnog svijeta. Gradsko veće je početkom aprila optužilo ruske snage da u te svrhe koriste “mobilne krematorijume”, kako je prenio “Foks njuz”.

 

 

– Mobilni krematorijumi su stigli u obliku kamiona. Otvorite ih, unutra je cijev i tu se spaljuju tijela – rekao je Bojčenko, dodajući da su Rusi mnoga tijela odnijeli u veliki tržni centar gdije ima frižidera i skladišta.

 

Oko 120.000 civila koji su ostali u gradu nemaju hrane, vode ni grijanja, istakao je gradonačelnik i dodao da se samo oni stanovnici koji su prošli kroz ruske “filtracione logore” puštaju da izađu iz luke. A za one koji ne prođu “filtriranje”, kako je rekao, organizuju se improvizovani zatvori.

 

Gardijan ukazuje da je proruski separatistički zvaničnik, predstavnik takozvane Narodne milicije samoproglašene Donjecke Narodne Republike Eduard Basurin, govorio o hemijskom oružju u ponedjeljak. On je ruskoj državnoj televiziji rekao da bi trebalo da zauzmu veliku fabriku metala u Marijupolju blokiranjem svih izlaza.

 

– A onda ćemo upotrebiti hemijske trupe da ih istjeramo dimom odatle – naveo je.

 

Strahove vezane za moguću upotrebu hemijskog oružja samo su podgrejale vesti da je Moskva imenovala novog komandanta svojih operacija u Ukrajini. Zapadni zvaničnici rekli su da će general Aleksander Dvornikov, komandat Južnog vojnog okruga koji je odigrao značajnu ulogu u Siriji i jedan od najiskusnijih ruskih oficira, od sada će voditi ruske trupe na terenu u Ukrajini.

 

Dvornikov je nadgledao ruske snage u Siriji 2015. i 2016. dok su se borile na strani vladinih trupa u konfliktu u kojem je predsjednik Bašar al Asad optužen za korišćenje hemijskog oružja na sopstvenom narodu, poput napada u Guti i Dumi. CNBC podseća da je Rusija bila optužena da je pomagala Siriji da zataška upotrebu sarina protiv civila. I Rusija i Sirija su porekle upotrebu hemijskog oružja, ali su inspektori Organizacije za zabranu hemijskog oružja (OPCW) otkrili neprijavljene toksine i municiju tokom obilaska lokacija.

 

Što se tiče Ukrajine, ne može se zasigurno reći da li Moskva može ili hoće da upotrebi hemijsko oružje, ali s obzirom na prethodnu reputaciju Rusije bliski posmatrači Putinovog režima smatraju da on ne bi mnogo dileme da ponovo primijeni istu taktiku.

 

– Da li su sposobni da upotrebe hemijsko oružje u nekom obliku u Ukrajini? Jesu, to su uradili u Siriji. U određenom smislu to je bilo preko (sirijskog) režima, ali mislim da bi mogli da to urade ponovo – rekao je CNBC-u Jan Leser, potpredsednik Nemačkog fonda Maršal u SAD.

 

Putin je krajem 2017. rekao da je Rusija završila uništavanje posljednjeg hemijskog oružja, ali su trovanja bivšeg špijuna Sergeja Skripalja u Britaniji “novičokom”, kao i opozicionara Alekseja Navaljnog, ukazali da Moskva održava zabranjeni program.

 

Dok je NATO unazad titrao tankom linijom između želje da pomogne Ukrajini i kazni Rusiju a da istovremeno ne uvuče svoje članice i Evropu u širi sukob, upotreba hemijskog oružja u Ukrajini vjerovatno bi “promijenila pravila igre”. Smatra se da bi upotreba hemijskog oružja u Ukrajini bila jedan od scenarija koji bi mogao da uvuče NATO u rat. I generalni sekretar alijanse Jens Stoltenberg je u martu rekao da bi takav napad “promijenio tok rata”.

 

– Postoje neke stvari koje prelaze sve granice, a na upotrebu hemijskog oružja će uslediti odgovor i sve opcije su na stolu za to kakav bi taj odgovor mogao biti – rekao je u utorak britanski ministar za oružane snage Džejms Hipi.

 

Američki predsjednik Džo Bajden je krajem marta takođe rekao da bi Zapad odgovorio na korišćenje hemijskog oružja u Ukrajini. Poljski predsednik Andžej Duda rekao je sredinom istog mjeseca da bi upotreba hemijskog oružja u Ukrajini mogla da promeni zapadnu računicu u vezi konflikta.

 

-Naravno, svi se nadaju da se neće (Putin) usuditi da to uradi, ali… ako upotrebi bilo koje oružje masovnog uništenja onda će to promijeniti igru u cijeloj stvari – istakao je Duda, dodajući da će u tom slučaju NATO morati “ozbiljno da razmisli šta da uradi jer onda to počinje da biva opasno ne samo po Evropu već i čitav svijet”.

 

Duda je tada ukazao da je Putin već izgubio rat politički, da ga gubi vojno i da ga to čini opasnim.

 

-Ako me pitate da li Putin može da upotrebi hemijsko oružje, mislim da on trenutno može da upotrebi bilo šta, posebno kad je u teškoj situaciji – rekao je on BBC-u.

 

Bajden je krajem marta, na pitanje da li bi upotreba hemijskog oružja izazvala direktnu intervenciju NATO u Ukrajini, rekao da bi to “izazvalo isti odgovor”.

 

– Priroda odgovora zavisila bi od prirode upotrebe – rekao je.

 

Stručnjak za hemijsko oružje Hamiš de Breton-Gordon je prošlog meseca ukazao da postoje dva moguća tipa ruskog napada: napad hlorom ili amonijakom, koji bi Кremlj mogao da pokuša da preoblikuje kao industrijska nesreća, i upotreba hemijskog oružja posebno dizajniranog da ubije, kao što je sarin, koji je bio korišćen u Siriji 2017, ili novičok.

 

– U prvom slučaju, nisam siguran da bi došlo do kinetičkog (vojnog) odgovora NATO-a – saveznici bi vjerovatnije željeli da snabdevaju Ukrajinu sa više naoružanja i sa boljim naoružanjem. Ali ako bi Rusija koristila agense dizajnirane samo za upotrebu u ratu, NATO bi verovatno morao da odgovori vojno kao što je to uradio u Siriji – rekao je Gordon, takođe bivši komandant NATO snaga za hemijsko oružje.

 

Ali, malo je vjerovatno da bi taj napad bio direktno na hemijska mjesta u Rusiji zbog straha od sveopšteg rata.

 

Druga opcija bi bila da se dodatno pooštre ekonomske sankcije, koristeći nezakonitost hemijskog oružja kao opravdanje.